Meer EU-landen klaar om voordelen van open data te ontsluiten

Aan dit 8e rapport van data.europa.eu^[1] nemen 35 landen deel, waaronder de 27 EU-lidstaten, 3 EVA-landen (Noorwegen, Zwitserland, IJsland), 4 kandidaat-lidstaten (Albanië, Montenegro, Servië, Oekraïne) en Bosnië en Herzegovina. De gemiddelde volwassenheidsscore voor open data van de EU27-landen is 79%, voor alle vier dimensies van de beoordeling van open data – beleid, impact, portal en kwaliteit. Net als in 2021 en 2020 is beleid in 2022 de meest volwassen dimensie (met een score van 86%).

De drie belangrijkste trends dit jaar:

Door gebruik te maken van open data en ervaringen met open data uit te wisselen, kunnen Europese landen beter reageren op hun gemeenschappelijke sociaaleconomische uitdagingen.

Het gebruik van open data voor de ontwikkeling van statistieken, dashboards en alert-applicaties heeft ertoe bijgedragen dat de EU-lidstaten zich van de pandemie hebben hersteld. Naast de nieuwe sociaaleconomische gevolgen van de inval van Rusland in Oekraïne in 2022 houden de gemeenschappelijke uitdagingen van de landen in Europa verband met:

• het gebrek aan personeel en vaardigheden voor open data;
• de schaarste aan financiële instrumenten;
• coördinatieproblemen op verschillende overheidsniveaus;
• de moeilijkheid om de samenleving te stimuleren gebruik te maken van open data.

Een grensoverschrijdende uitwisseling van ervaring en kennis tussen Europese landen zou de oplossing van deze problemen ten goede kunnen komen, aldus het rapport. Bijvoorbeeld het gebruik van open data om het energieverbruik te monitoren of de integratie van Oekraïense vluchtelingen op de arbeidsmarkt te vergemakkelijken.

Het meten van de impact van open data is een prioriteit voor de EU-lidstaten, maar ook een grote uitdaging[2]. 

De landen scoren nog steeds hoog voor de indicator strategisch bewustzijn, waaruit blijkt dat de EU27 nog steeds prioriteit geven aan het begrijpen en vastleggen van hergebruik van open data en waardecreatie. Terwijl de landen bij het monitoren en meten van hergebruik nog steeds vrij ver zijn (het EU-gemiddelde is 75%, vergelijkbaar met vorig jaar), lijkt het verzamelen van data over de gecreëerde impact, met name vanuit economisch oogpunt, voor de landen moeilijker te zijn.

EU-lidstaten bereiden zich voor op de uitvoeringsverordening over hoogwaardige datasets

Hoewel de verordening[3] nog niet is gepubliceerd, werkt 96% van de EU-lidstaten aan de identificatie van hoogwaardige datadomeinen – die een grote potentiële economische en maatschappelijke impact hebben – die prioriteit moeten krijgen voor publicatie. Het gaat met name om de categorieën statistieken, geo-spatiale gegevens, aardobservatie en milieu en meteorologische gegevens. 85% van de EU-27 treft al voorbereidingen om het niveau van hergebruik van hoogwaardige datasets te monitoren en te meten. Alle landen willen deze op hun portaal promoten of doen dit al. Ten slotte treft 63% van de EU-landen voorbereidingen om hun interoperabiliteit met beschikbare datasets uit andere landen te waarborgen.

“Open data in staat stellen een impact te hebben, economisch en maatschappelijk, en in staat zijn deze impact te monitoren kan worden beschouwd als het uiteindelijke doel van de inspanningen op het gebied van open data in heel Europa”, aldus Niels van der Linden, Account Lead voor de Europese Unie-instellingen bij Capgemini Invent. “Het rapport komt op een cruciaal moment in Europa’s traject naar open data. Het is interessant om te zien hoe sterk de focus ligt op het begrijpen en meten van hergebruik van open data en hoe de meeste EU-landen zich actief voorbereiden op het monitoren van hoogwaardige datasets.”

Het diagram[4] hieronder laat zien hoe landen scoren op het gebied van open-data-volwassenheid, in vier categorieën van “Beginners” tot “Trend-setters”.

Net als in 2021 voert Frankrijk de ranglijst aan met een eindscore van 97%. De groep van best presterende landen wordt gecompleteerd door Oekraïne, Polen, Ierland, Cyprus, Estland, Spanje en Italië.

De volwassenheid van de landen die aan het verslag deelnemen, is geconcentreerd aan de bovenkant van het spectrum (meer dan 65%). Dit wordt benadrukt door de scores van de vijf landen in het “fast-tracker”-cluster, die vergelijkbare scores lieten zien, geconcentreerd in een range van 3% (88 tot 91 procentpunten).

Over het Open Data Maturity Report

Data.europa.eu voert sinds 2015 een jaarlijkse benchmarking uit, waarbij Europese landen een beoordeling van hun volwassenheidsniveau krijgen en hun jaarlijkse vooruitgang wordt gedocumenteerd. Het doel is de ontwikkeling van landen op het gebied van hun open-data-toepassingen te ondersteunen en hen in staat te stellen van elkaar te leren.

Ga voor meer informatie over www.data.europa.eu en om de rapporten te bekijken naar:

• https://data.europa.eu/en/publications/open-data-maturity/2022
• https://data.europa.eu/sites/default/files/data.europa.eu_landscaping_insight_report_n8_2022_2.pdf

Eindnoten:

De beoordeling meet de volwassenheid aan de hand van vier dimensies van open data:

1. Beleid: gericht op het beleid en de strategieën van landen inzake open data
2. Impact: kijken naar de activiteiten om het hergebruik van open data en de impact ervan te monitoren en te meten;
3. Portal: beoordeling van portalfuncties en functies die gebruikers in staat stellen om via het nationale portal toegang te krijgen tot open data en die interactie binnen de open gegevensgemeenschap ondersteunen;
4. Kwaliteit: gericht op mechanismen die de kwaliteit van de (meta)data waarborgen.

In 2022 is de methodologie van het verslag herzien: de vier dimensies zijn gestroomlijnd en de impactindicatoren zijn volledig geherstructureerd. De methodologische updates maken het mogelijk beleidsveranderingen in verband met de Open Data Directive en de implementatie van hoogwaardige datasets beter op te nemen en om aspecten als hergebruik en het creëren van impact verder te integreren en hoogwaardige gegevens te waarborgen.

Voor meer informatie, klik hier.

Over data.europa.eu

Open data verwijzen naar de informatie die door overheidsinstanties wordt verzameld, gewoonlijk geproduceerd of betaald, en die door iedereen vrij kan worden gebruikt, gewijzigd en gedeeld. De voordelen van open data zijn: een grotere transparantie en verantwoordingsplicht van de overheid en tastbare sociale en economische voordelen voor burgers, bedrijven en het maatschappelijk middenveld.

Data.europa.eu is de officiële portal voor Europese open data. De portal is in het voorjaar van 2021 gelanceerd en integreert de al bestaande Europese dataportal en de portal voor open data van de Europese Unie tot één samenhangende kerncomponent van de door de Europese Unie, haar instellingen en de lidstaten opgezette infrastructuur voor overheidsdata. Net als zijn voorgangers biedt data.europa.eu drie belangrijke pijlers:

• Toegang tot openbare databronnen in heel Europa via het centrale contactpunt, het portaal zelf, dat meer dan 1 miljoen datasets uit 36 landen, 6 EU-instellingen en 79 andere EU-organen en -agentschappen aanbiedt.
• Ondersteuning van EU-instellingen en lidstaten via het opzetten van gemeenschappen van nationale open data-portalen en beleidseigenaren, opleiding en advies om de publicatie van gegevens te verbeteren, te ondersteunen en te documenteren.
• Bewijs van de sociaaleconomische voordelen van het hergebruik van openbare databronnen en diverse stimulansen om de invoering en waardecreatie te bevorderen en onder de aandacht te brengen.

---

[1] Data.europa.eu is de officiële portal voor Europese open data. De portal is in het voorjaar van 2021 gelanceerd en integreert de al bestaande Europese dataportal en de EU-portal voor open data tot één samenhangende kerncomponent van de door de Europese Unie, haar instellingen en de lidstaten opgezette infrastructuur voor overheidsdata.

[2] In 2022 is de verslagmethodiek herzien: de vier dimensies zijn gestroomlijnd en de effectindicatoren zijn volledig geherstructureerd. Zie paragraaf “eindnoten”.

[3] Regulation as part of the Directive (EU) 2019/1024 on Open Data and the re-use of Public Sector Information

[4] Countries Included: Georgia (GE), Slovakia (SK), Malta (MT), Montenegro (ME), Belgium (BE), Hungary (HU), Iceland (IS), United Kingdom (UK), Switzerland (CH), Portugal (PT), Luxembourg (LU), Czechia (CZ), Romania (RO), Latvia (LV), Bulgaria (BG), Greece (GR), Croatia (HR), Sweden (SE), Finland (FI), Germany (DE), Lithuania (LT), Denmark (DK), Norway (NO), Cyprus (CY), Netherlands (NL), Slovenia (SI), Italy (IT), Austria (AT), Ukraine (UA), Estonia (EE), Poland (PL), Spain (ES), Ireland (IE) and France (FR).