Weg van de waan van de dag

Op alle bestuursniveaus wordt elke dag hard gewerkt aan het verbeteren van Nederland. Zo wordt er nagedacht over de beste zorg, de beste infrastructuur in een regio en duurzame groei van de economie. Echter, hoe bepaal je de juiste oplossing voor dit type vraagstukken? Op welke informatie baseer je beslissingen? En hoe kijk je wat werkt en wat niet? Vaak wordt hierbij teruggegrepen op eerdere projecten, intuïtie van de beleidsmaker of de beperkte data die beschikbaar is. Om tot overwogen beleid te komen is er echter structureel inzicht nodig, zowel bij het opstellen, bijsturen als bij het evalueren van beleid. Dat inzicht is te krijgen met Evidence Based Beleid.

Hoe weten ze toch welke films we leuk vinden, welke reclame voor ons interessant is of welk product het goed gaat doen bij bepaalde doelgroepen? Antwoord: door data, en daarmee kennis, te integreren in een keuzemodel. Het bedrijfsleven gebruikt en combineert bijvoorbeeld zoveel mogelijk data om de beste inzichten te vergaren in haar operaties. In de publieke sector is dit echter nog niet altijd een vanzelfsprekendheid. Dit kan komen door een gebrek aan data, andere prioriteiten of wanneer er politieke druk zit achter de oplossingsrichting. Het beleid dat hieruit voortkomt kenmerkt zich vaak door onverwachte tegenslagen en oplopende kosten, en beperkt zich tot het niet realiseren van de verwachte baten. Een bekend voorbeeld hiervan is de realisatie van de Betuweroute, waarbij de voorkeur al vastlag voordat alle alternatieven grondig waren onderzocht en afgewogen.[1] In een wereld die meer en meer gestoeld is op transparantie, wordt het steeds belangrijker dat ook de publieke sector haar beweegredenen kan onderbouwen,  zowel bij aanvang, tijdens en na de uitvoer van plannen. Hiermee kan ten eerste beleid, en daarmee inzet van publieke gelden, efficiënter worden. Daarnaast helpt het in de (latere) verantwoording voor (beleids-)keuzes. Dit is met name van belang indien er vanuit de politiek, media of samenleving vragen naar voren komen. Het is dan ook niet alleen noodzakelijk vanuit een verantwoordingsperspectief, maar draagt vooral bij aan het weloverwogen maken van beslissingen.

Voorkom tunnelvisie met continue evaluatie

Het is niet slechts een kwestie van een volledig inzicht bij het opstellen van beleid, ook tijdens de implementatie is het van belang om goed de vinger aan de pols te houden zodat tijdig bijgestuurd kan worden wanneer de realisatie onvoldoende is. Evidence Based Beleid is niet slechts het gebruik van data en evalueren, maar een nieuwe systematische manier van beleidsontwikkeling. Door veelvuldig te evalueren blijft het beleid actueel en passend bij de vaak veranderende context. Continue evaluatie helpt daarnaast de valkuil van geveinsde zekerheid en tunnelvisie te vermijden. Hoewel een degelijke afweging bij het opstellen van beleid zeker een noodzakelijkheid is, betekent het niet dat het daarna een gelopen race is. We leven in een veranderende maatschappij en inzichten van vandaag zijn wellicht morgen al achterhaald. Met oogkleppen op een beleid doorzetten omdat het eerder een goed idee was, is daarom niet meer te verantwoorden, noch naar de politiek noch naar de burger. Om aansluiting te vinden en te houden is interne evaluatie – heeft het beleid het beoogde effect – en openheid naar alternatieven noodzakelijk.

Het zijn vaak de grote projecten en investeringen waar de grootste problemen en (media-) aandacht ontstaan. Een goede afweging hoort echter aan elke beleidskeuze vooraf te gaan zowel de grote als ook de kleinere. Sterker nog, wie klein begint past het later makkelijk groter toe. Wil je weten hoe Capgemini Invent je hierbij kan helpen? Lees onze Point of view op het gebied van Evidence Based Beleid.

[1] Algemene Rekenkamer (2016) Exploitatie van de Betuweroute Rapport behorend bij verantwoordingsonderzoek naar begrotingshoofdstuk XII

Wander Engbers

Expert in Program Governance, Public Sector

Wander is an expert in Value Management, keeping a clear focus on the benefits of projects from the start until the realization.
He is particularly experienced in helping (international) public sector organisations, both on internal project governance and policy challenges.