'Fantastisch dat ik de ruimte krijg om dit soort ideeën voor te stellen'

Wat een self-sovereign identity is, kan je natuurlijk klik-klik-klik uitleggen met een powerpoint. Maar wat als je mensen nou eens een escaperoom in stuurt, waar ze het zelf ontdekken? Digital adoption consultant Larissa Mesker pitchte dit idee bij de Belastingdienst, waar ze namens Capgemini werkt. En kreeg groen licht.

‘Self-sovereign identity – kortweg SSI – is een voorbeeld van een identificatietechnologie die vanaf 2025 beschikbaar is voor iedere EU-burger. Het doel ervan leg ik meestal uit met een voorbeeld. Om drank te kopen, bijvoorbeeld in de supermarkt, moet je aantonen dat je minimaal 18 jaar bent. Dus laat je je rijbewijs zien. Maar naast je geboortedatum staan daarop ook dingen als je geboorteplaats. Gegevens die de supermarktmedewerker niet hoeft te weten. Zo geef je vaak onnodig veel data aan allerlei partijen, soms zonder erbij na te denken. Met de SSI beheer je zelf jouw gegevens, en bepaal jij wat je in een situatie deelt. Dat delen doe je vervolgens via een digitale wallet op je telefoon.’

‘SSI is heel relevant voor mijn huidige opdrachtgever, de Belastingdienst. Die heeft aan de ene kant informatie nodig van burgers, en is aan de andere kant juist een bron van data. Dus wil de dienst graag mee in deze ontwikkeling en is het belangrijk dat iedereen hier de technologie kent, en nadenkt over de rol van SSI in het werk. Op de afdeling Innovatie en strategie van de Belastingdienst, waar ik werk, kwam in de zomer van 2022 de vraag op tafel hoe we SSI bij collega’s onder de aandacht konden brengen. Ik bedacht dat de zoveelste powerpoint wel heel saai zou zijn. Wat als we mensen in een escaperoom lieten erváren wat SSI is?’

Personage spelen

‘Het team reageerde enthousiast en we zijn meteen aan de slag gegaan. Om te beginnen klopten we aan bij Datakeeper, een voormalig onderdeel van Rabobank dat al een wallet heeft ontwikkeld. Samen zijn we de escaperoom vervolgens gaan optuigen. Eerst bedachten we drie scenario’s die mensen in de room moeten doorlopen. Situaties waarin mensen persoonlijk informatie moeten delen. Daarna zochten we de beste props bij elk van die situaties.’

‘Om het spannend te houden voor lezers die de escaperoom nog willen bezoeken, wil ik niet te veel verklappen. Maar één tipje van de sluier: je moet onder andere een scooter huren. Een grappig verhaal is dat we ook echt een scooter wilden neerzetten. Een deelbedrijf wilde er wel eentje uitlenen en kwam hem meteen brengen. Maar om de scooter het gebouw van de Belastingdienst in te krijgen, was nog wat overredingskracht nodig. Toen ik ermee door de poortjes wilde, kwam gelijk de beveiliging aangerend. Uiteindelijk is het gelukt: hij staat er. De andere spullen komen van kringloopwinkels en gaan weer terug als de escaperoom aan het eind van het project sluit.’

Deelnemers begeleiden

‘Stap je de escaperoom binnen, dan krijg je een audiofragment te horen over het personage dat je speelt – om privacyredenen werken we niet met echte gegevens van de bezoekers zelf. Daarna zet je de app van Datakeeper op je telefoon en laad je de gegevens van je personage. Vervolgens doorloop je de scenario’s. Steeds als je met de wallet de juiste handeling verricht, krijg je een code waarmee je door kan. In het geval van de scooter deel je dat je een rijbewijs hebt en dus de scooter mag huren.’

‘Met collega’s ben ik erbij om deelnemers te begeleiden. Het gaat om nieuwe technologie, dus hebben mensen soms hulp nodig. Na afloop evalueren we de ervaring met hen. De meesten vinden de technologie heel gemakkelijk, al vragen ze zich ook af hoe het precies werkt: waar staat je data bijvoorbeeld? Dan leggen we uit dat data niet centraal maar decentraal wordt opgeslagen, op je smartphone. Je gegevens zijn echt van jou. In elk geval geeft de escaperoom mensen een goed beeld van hoe de technologie werkt – precies het doel van de Belastingdienst.’

Lef tonen

‘De escaperoom is tot nu toe dus vooral gericht op collega’s van de Belastingdienst. Al zijn we ook naar andere plekken binnen de Rijksoverheid geweest en doen we er daarnaast workshops mee. Of de escaperoom in de toekomst wordt uitgebreid naar een groter publiek? Dat is de vraag. Je kunt hem maar met zijn tweeën of drieën tegelijk gebruiken – dat is wat beperkt. Al gaat SSI uiteindelijk iedereen aan, dus het verhaal moet wel breder worden verteld. Maar dat is eerder een taak van de overheid, niet van de Belastingdienst.’

‘Zelf zal ik de ontwikkelingen tegen die tijd waarschijnlijk op afstand volgen, want als consultant verhuis ik om de zoveel tijd naar een volgende opdrachtgever. Bij de Belastingdienst werk ik nu anderhalf jaar, wat al best lang is. Tegelijk is die tijd omgevlogen – ik heb hier zoveel moois kunnen doen. De escaperoom voorop. Ik ben heel blij met de ruimte die de Belastingdienst me hiervoor heeft gegeven. En met het vertrouwen dat ik van Capgemini krijg om dit soort ideeën voor te stellen aan mijn opdrachtgever. Lef tonen, de dingen nét even anders aanpakken. Dat is echt Capgemini.’

Bedenk jij graag bijzondere oplossingen voor belangrijke opdrachtgevers, net als Larissa?