Capgemini’s World Energy Markets Observatory 2019: wereldwijd stijgende vraag naar energie brengt klimaatdoelstellingen in gevaar

l>
De mondiale doelstellingen voor 2050 op het gebied van klimaatverandering onder druk.
Geopolitieke spanningen en energievraagstukken zijn sterk met elkaar verbonden.
Hernieuwbare energiebronnen zijn het snelst groeiende segment, waarbij (digitale) technologie tegen 2040 belangrijke veranderingen teweegbrengen.
China en India, sterk afhankelijk van steenkool, hebben te maken met tegenstrijdige posities op de energiemarkt.

Capgemini heeft vandaag de 21e editie van de World Energy Markets Observatory (WEMO) gepubliceerd, in samenwerking met De Pardieu Brocas Maffei en Vaasa ETT. Het rapport laat zien dat in 2018 zowel de wereldwijde vraag naar energie als de uitstoot van broeikasgassen is gestegen, waardoor het behalen van de klimaatdoelstellingen in gevaar komt.

Ondanks de aanhoudende groei en dalende kosten van hernieuwbare energiebronnen blijven kolen, olie en gas de hoeksteen van het groeiende energieverbruik. De energietransitie wordt verder bedreigd door geopolitieke en commerciële spanningen en de dalende investeringen in schone energie. Zonder ingrijpende maatregelen die verder gaan dan het bestaande energietransitiebeleid, zullen zeer waarschijnlijk de doelstellingen van het akkoord van Parijs niet worden gehaald.

Kernpunten van het WEMO-rapport zijn onder meer:

1. Broeikasgassen nemen toe: doelstellingen klimaatverandering in gevaar.
   De inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen zijn in 2018 gestagneerd, met een groei van 2% in vergelijking met een stijging van 1,6% in 2017 en geen groei in Europa in 2014-2016. De broeikasgasemissies stegen in China met 2,3%, in de VS met 3,4% en in India met 6,4%. Deze stijgingen werden gedreven door een sterk groeiend energieverbruik, dat in 2018 wereldwijd met 2,3% is gestegen, bijna tweemaal de gemiddelde jaarlijkse groei sinds 2010. Bijna 75% van die groei werd aangedreven door het olie-, gas- en steenkoolverbruik, het hoogste aandeel sinds 2013. Wereldwijd was er een stijging van 4% in het kolenverbruik, met een aanzienlijke groei van de kolengestookte elektriciteitsproductie.
2. Hernieuwbare energie blijft het snelst groeiende segment, met technologieën die lagere kosten mogelijk maken. Tegelijkertijd behielden de hernieuwbare energiebronnen hun status als de snelst groeiende energiebron ter wereld, met 14,5% in 2018. Hernieuwbare energiebronnen worden nog steeds goedkoper: de elektriciteitskosten van fotovoltaïsche en onshore windenergie dalen met 13% en die van offshore windenergie met 1%. De investeringen in schone energie dalen echter. In de eerste helft van 2019 bedroegen ze in totaal 217,6 miljard dollar, 14% lager dan in dezelfde periode in 2018. De investeringen daalden sterk in China, met 39% en matiger in de VS (6%) en Europa (4%). In India daarentegen stegen ze met 10% tot 5,9 miljard dollar.
3. Tegen 2040 zullen er aanzienlijke distrupties mogelijk zijn als gevolg van technologie en combinaties van digitale technologieën.
   De kosten van hernieuwbare energie blijven dalen, maar zachte kosten (acceptatie), fluctuaties in aanbod en distributie verhinderen voorlopig dat deze technologieën definitief concurrerender zijn dan de meeste van de planbare energiebronnen. Er worden geen technische doorbraken op het gebied van energie verwacht die tegen 2040 geïndustrialiseerd zullen zijn. De verbetering van de bestaande technologieën zal het echter mogelijk maken om de kosten van hernieuwbare energiebronnen, elektrische batterijen, elektrische voertuigen en kleine modulaire kernreactoren te verlagen. Bovendien zou waterstof voor opslag en mobiliteit en supergeleiding zich in de industriële fase moeten bevinden, aldus het rapport. Hybride, hernieuwbare farms zullen ook zijn uitgebreid.

Colette Lewiner, senior adviseur Energie en Utilities bij Capgemini zegt: “Het aandeel van variabele en hernieuwbare energiebronnen zou moeten toenemen als gevolg van digitale versnellers zoals sensoren, slimme objecten, dataverzameling, kunstmatige intelligentie, slimme netten die op schaal worden ingezet, waardoor de forecasting en de operationele efficiëntie kan verbeteren “.

Philippe Vié, Global Head van de Energy and Utilities sector bij Capgemini, voegt hieraan toe: “Door de combinatie van digitale en sectorspecifieke technologieën vervagen de grenzen tussen de spelers in de energiemarkt, wat de gevestigde bedrijven ertoe aanzet om zichzelf opnieuw uit te vinden en nieuwe bedrijfsmodellen te introduceren via ecosystemen.”

4. Europa loopt voorop in de route naar een koolstofarme economie.
   Europa is tot nu toe de meest succesvolle regio in de strijd tegen de klimaatverandering en de uitvoering van de energietransitie. De groei van de vraag naar energie was aanzienlijk lager dan in de rest van de wereld, met een groei van slechts 0,2% in 2018 ten opzichte van het wereldwijde niveau van 2,3%. Duitsland loopt voorop met een daling van de vraag met 2,2%. Europa ligt op schema om twee van de drie centrale klimaatdoelstellingen van de EU voor 2020 te halen: een vermindering van de broeikasgasemissies met 20% ten opzichte van 1990 en ervoor zorgen dat hernieuwbare energiebronnen ten minste 20% van het energieverbruik uitmaken. De nationale regeringen hebben onlangs de plannen voor koolstofvermindering bevestigd, onder meer in Frankrijk om de productie van kolengestookte elektriciteit tegen 2022 te staken en tegen 2035 50% van de elektriciteit uit kernenergie op te wekken, en in Duitsland om alle kolencentrales – die vorig jaar goed waren voor 37% van de elektriciteitsproductie – tegen 2038 uit te schakelen.
5. Geopolitieke spanningen en energieproblemen zijn steeds meer met elkaar verweven.
   Zowel de VS als China hebben hun groeiende machtspositie op de energiemarkt in hun geopolitieke voordeel benut. Voor de VS heeft de groei van de schalieproductie het mogelijk gemaakt de afhankelijkheid van het Midden-Oosten te overwinnen: tegen 2025 zal deze naar verwachting meer dan de helft van de wereldwijde groei van de olie- en gasproductie (respectievelijk 75% en 40%) voor haar rekening nemen. Deze opkomende olieonafhankelijkheid heeft het mogelijk gemaakt dat de regering de OPEC-landen, zoals Iran en Venezuela, heeft kunnen aanpakken. China produceert 95% van de zeldzame aardmetalen die nodig zijn om de energietransitie te versnellen, een strategisch voordeel.
6. China en India, grote energieconsumenten en CO2-uitstoters, hebben zeer verschillende posities op de energiemarkten.
   China heeft zijn leiderschapsstatus als een volwassen reusachtige markt, waar energie wordt geleverd aan alle inwoners, verstevigd met de ontwikkeling van kolengestookte elektriciteitscentrales, met een wereldwijd marktaandeel van 70%, en een geïnstalleerde batterijcapaciteit (61%). China loopt voorop in de levering van de meeste aanverwante technologieën (zoals fossiele brandstoffen, hernieuwbare energiebronnen en opslag): 7 van de 10 grootste leveranciers van apparatuur ter wereld zijn Chinese bedrijven). Terwijl de goedkope zonnepanelen op grote schaal worden toegepast, benadrukt het rapport dat China morgen ook het voortouw zou kunnen nemen op het gebied van nucleaire technologie, met twee EPR’s (Evolutionary Pressurized Reactor) die al met succes op het net zijn aangesloten. China is ook verantwoordelijk voor de levering van 95% van de wereldwijde vraag naar zeldzame aardmetalen die worden gebruikt in hoogtechnologische toepassingen.

In India is de vraag meer gericht op het leveren van elektriciteit aan iedereen (“24/7 Power for all” programma). Beide landen zullen voor het dekken van de groeiende vraag naar energie in eigen land nog minstens twee decennia sterk afhankelijk blijven van kolengestookte centrales en zullen hiermee grote CO2-uitstoters blijven.

Er moet meer worden gedaan om de klimaatdoelstellingen te halen
Uit het rapport blijkt dat, gezien de huidige consumptietrends, de bestaande klimaatveranderingsdoelstellingen er onrealistisch uitzien. Om een zinvol effect te creëren, moeten overheden echter verder gaan dan de energietransitiemaatregelen die ze al hebben genomen. Het rapport beveelt aan:

• Verhoog de koolstofprijzen tot een niveau dat ze een impuls geven aan koolstofvrije investeringen
• Maak intensiever gebruik van hernieuwbare energie
• Kweek de infrastructuur voor het opladen van elektrische voertuigen
• Verhoog de financiering van de opvang, het gebruik en de opslag van kooldioxide, en onderzoek en ontwikkeling op dit gebied
• Bevorder schone steenkoolverbrandingstechnologieën in elektriciteitscentrales
• Besteed 100% van de opbrengst van milieubelastingen aan energietransitieprojecten (van het huidige niveau van minder dan 50%).
• Maak de weg vrij voor de renovatie van gebouwen om ze energie-efficiënter te maken.
• Vertrouw op de inbreng van nutsbedrijven en financiële instellingen om deel te nemen aan de benodigde inspanningen.
• Start programma’s om individuele gedragsveranderingen te bereiken

“De cijfers in het rapport zijn een oproep aan de wereld om wakker te worden,” zegt Philippe Vié. “Nu de wereldwijde vraag naar energie stijgt en meestal wordt voldaan door het verbruik van fossiele brandstoffen, lijken de doelstellingen van het akkoord van Parijs verder weg dan ooit. Opvallend is dat we deze verontrustende trends zien, ondanks het feit dat hernieuwbare energiebronnen steeds meer voorkomen en betaalbaarder worden. We hebben meer doortastende kortetermijnmaatregelen en beleidsmaatregelen nodig om de uitstoot te verminderen en verdere afwijkingen van het akkoord van Parijs te voorkomen, te beginnen met de toezegging dat elke dollar die in de vorm van milieubelastingen wordt geïnd, naar energietransitieprojecten zal gaan”.

Het World Energy Markets Observatory-rapport is een jaarlijkse publicatie van Capgemini die de belangrijkste indicatoren van de elektriciteits- en gasmarkten in Noord-Amerika, Europa, Australië, Zuidoost-Azië, China en India, volgt en verslag uitbrengt over de ontwikkelingen en transformaties in deze sectoren. De 21ste editie, die voornamelijk is opgesteld op basis van openbare gegevens in combinatie met de expertise van Capgemini in de energiesector, verwijst naar gegevens van 2018 en de winter 2018/2019. Speciale expertise op het gebied van regelgeving en klantgedrag is geleverd door onderzoeksteams van De Pardieu Brocas Maffei en Vaasa ETT.

Voor meer informatie en het downloaden van een volledige versie van het rapport, ga naar: www.capgemini.com/wemo.